Căn cứ Nghị định 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật;
Thực hiện chỉ đạo của Ủy ban nhân dân thành phố tại công văn số 3339/UBND-NCPC ngày 01 tháng 6 năm 2017 về việc tổng kết 5 năm thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Sở Tài chính thành phố Hồ Chí Minh đã báo cáo tổng kết 5 năm thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính tại Sở Tài chính, trong đó:
I. Về công tác kiểm tra, thanh tra việc thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
1. Lĩnh vực giá, phí, lệ phí:
Nhằm góp phần thực hiện tốt công tác quản lý giá trên địa bàn thành phố, kịp thời xử lý hoặc kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về giá, phí, lệ phí, Sở Tài chính đã thành lập các Đoàn kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, phí, lệ phí trên địa bàn thành phố.
Các Đoàn Kiểm tra của Sở Tài chính đã phối hợp với Đoàn Kiểm tra liên ngành quận huyện kiểm tra việc niêm yết giá bán và bán theo giá niêm yết tại các chợ, cửa hàng, đại lý, dịch vụ, bến xe…; phí trông giữ xe và các đơn vị thực hiện việc kê khai, đăng ký giá. Phối hợp với các sở chức năng (Sở Công thương, Sở GTVT,…) kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá theo quy định của Nhà nước tại các tổ chức, cá nhân trên địa bàn thành phố theo sự phân công quản lý của các sở ngành.
Từ 01/07/2013 đến 31/03/2017, Thanh tra Sở Tài chính đã phối hợp với Đoàn Kiểm tra liên ngành giá các quận huyện tiến hành kiểm tra 1400 siêu thị, cửa hàng, đại lý bán hàng thiết yếu thuộc chương trình bình ổn thị trường; 583 lượt kiểm tra tại các chợ; 1988 lượt kiểm tra tại các điểm giữ xe; 40 lượt kiểm tra tại các bến xe vận tải hành khách và 78 doanh nghiệp vận tải hành khách bằng xe ô tô theo tuyến cố định; 796 điểm kiểm tra khác trên địa bàn 24 quận huyện; 90 đơn vị kê khai giá, đăng ký giá và 548 đơn vị kinh doanh mặt hàng sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi trên địa bàn thành phố.
Qua công tác kiểm tra phối hợp phát hiện 446 vụ vi phạm hành chính, Đoàn Kiểm tra Sở Tài chính đã đề nghị Đoàn Kiểm tra liên ngành quận huyện lập Biên bản vi phạm hành chính và tham mưu Ủy ban nhân dân quận huyện xử phạt theo quy định.
Ngoài ra, Thanh tra Sở Tài chính đã phối hợp với Sở Giao thông vận tải và các đơn vị liên quan kiểm tra tại các bến xe và doanh nghiệp kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô. Qua kiểm tra, Thanh tra Sở đã phát hiện 15 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực giá và đã xử phạt theo quy định.
2. Lĩnh vực kế toán:
Sở Tài chính đã giao Thanh tra Sở xem xét, rà soát hồ sơ vi phạm hành chính từ Cục Thuế thành phố chuyển sang để lập thủ tục ban hành Quyết định xử phạt theo đúng thẩm quyền và thời gian quy định. Từ 01/07/2013 đến 31/03/2017, Thanh tra Sở Tài chính đã tiếp nhận 173 hồ sơ vi phạm hành chính đúng quy định do Cục Thuế thành phố chuyển sang.
- Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về xử lý vi phạm: chưa phát sinh.
II. Về tình hình xử phạt vi phạm hành chính
1. Lĩnh vực giá, phí, lệ phí:
Từ 01/07/2013 đến 31/3/2017, Thanh tra Sở Tài chính đã phối hợp với Sở Giao thông vận tải và các đơn vị liên quan kiểm tra tại các bến xe và doanh ng hiệp kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô. Qua kiểm tra, Thanh tra Sở Tài chính đã lập biên bản và ban hành 15 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giá theo quy định.
+ Số vụ việc vi phạm hành chính bị phát hiện và xử phạt:
- Số vụ vi phạm bị phát hiện: 15
- Số vụ vi phạm bị xử phạt: 15
+ Kết quả thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính:
- Số quyết định xử phạt VPHC đã được ban hành: 15
- Số lượng quyết định xử phạt đã được thi hành: 15
- Số lượng quyết định xử phạt chưa được thi hành: 0
- Số quyết định xử phạt VPHC phải tổ chức cưỡng chế thi hành: 0
- Tổng số tiền phạt theo quyết định: 540.610.000 đồng
- Tổng số tiền đã thu nộp vào ngân sách nhà nước: 540.610.000 đồng
- Số tiền thu được từ bán, thanh lý tang vật, phương tiện vi phạm bị tịch thu: 0
- Số quyết định xử phạt VPHC bị khiếu nại, khởi kiện: 0
2. Lĩnh vực kế toán:
Sở Tài chính phối hợp với Cục Thuế thành phố trong công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế toán. Theo đó, căn cứ hành vi vi phạm đã được xác định cụ thể trong biên bản vi phạm hành chính do Cục Thuế thành phố lập, Sở Tài chính (Thanh tra Sở Tài chính) ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định số 105/2013/NĐ-CP ngày 16/9/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán độc lập.
+ Số vụ việc vi phạm hành chính bị phát hiện và xử phạt:
- Số vụ vi phạm bị phát hiện: 173
- Số vụ vi phạm bị xử phạt: 173
+ Kết quả thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính:
- Số quyết định xử phạt VPHC đã được ban hành: 173
- Số lượng quyết định xử phạt đã được thi hành: 173
- Số quyết định xử phạt VPHC phải tổ chức cưỡng chế thi hành: 0
- Tổng số tiền phạt theo quyết định : 1.281.300.000 đồng
- Tổng số tiền đã thu nộp vào ngân sách nhà nước: 1.281.300.000 đồng
- Số tiền thu được từ bán, thanh lý tang vật, phương tiện vi phạm bị tịch thu: 0
- Số tiền thu được từ bán, thanh lý tang vật, phương tiện vi phạm bị tịch thu: 0
- Số quyết định xử phạt VPHC bị khiếu nại, khởi kiện: 0
III. Khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành; kiến nghị, giải pháp để nâng cao hiệu quả thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Trong quá trình thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính tại Sở Tài chính có phát sinh một số khó khăn, vướng mắc do những hạn chế bất cập trong quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính như:
* Trong lĩnh vực kế toán:
- Tại Điều 10 Luật Xử lý vi phạm hành chính có quy định tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ.
- Tại Điểm 4, Điều 23 Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định về mức phạt tiền: “Mức phạt tiền cụ thể đối với một hành vi vi phạm hành chính là mức trung bình của khung tiền phạt được quy định đối với hành vi đó; nếu có tình tiết giảm nhẹ thì mức tiền phạt có thể giảm xuống nhưng không được giảm quá mức tối thiểu của khung hình phạt; nếu có tình tiết tăng nặng thì mức tiền phạt có thể tăng lên nhưng không được vượt quá mức tiền phạt tối đa của khung hình phạt”.
Thực tế có nhiều trường hợp VPHC có số lượng lớn (chủ yếu là mất hóa đơn đã đưa vào lưu trữ) . Biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế toán do Cục Thuế thành phố lập có ghi nhận tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ.
Tuy nhiên, tại Nghị định số 105/NĐ-CP không đề cập đến tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng và đến thời điểm hiện nay, chưa có quy định hướng dẫn cụ thể về mức phạt đối với trường hợp có tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ. Do đó, cơ quan xử phạt vẫn đang áp dụng theo quy định tại khoản Điều 12 Nghị định số 105/2013/NĐ-CP là mức trung bình cộng của khung phạt.
* Trong lĩnh vực giá:
- Đối với các đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giá cước xe vận tải hành khách bằng xe ô tô thuộc thẩm quyền của Thanh tra Sở Tài chính, một số đối tượng không chấp hành Quyết định xử phạt. Trong quy định của Luật xử phạt vi phạm hành chính thì cơ quan Thanh tra Sở không có quy định thẩm quyền thực hiện các biện pháp chế tài.
- Tại Điều 13 (Hành vi tăng hoặc giảm giá hàng hóa dịch vụ bất hợp lý) Nghị định 109/2013/NĐ-CP ngày 24/09/2013 của Chính phủ quy định mức xử phạt vi phạm hành chính căn cứ trên tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ bán vi phạm về giá. Tuy nhiên, trong thực tế kiểm tra không xác định được tổng giá trị hàng hóa dịch vụ vi phạm; chưa có quy định hướng dẫn cách tính, cách xác định tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ vi phạm để thống nhất thực hiện.
* Nhằm nâng cao hiệu quả thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính trong thời gian tới, Sở Tài chính đề xuất, kiến nghị như sau:
- Đối với lĩnh vực kế toán:
Kiến nghị cơ quan chức năng nghiên cứu bổ sung hướng dẫn cách xác định số tiền phạt khi phát sinh tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ được ghi nhận trong Biên bản vi phạm hành chính.
- Đối với lĩnh vực giá:
Kiến nghị cơ quan chức năng nghiên cứu để bổ sung quy định hướng dẫn cụ thể về việc xác định số tiền vi phạm đối với những hành vi vi phạm không xác định được số tiền vi phạm cụ thể và nghiên cứu bổ sung thêm thẩm quyền cho Thanh tra Sở ngành có thể thực hiện các biện pháp chế tài./.